Ci, którzy mieszkają w pobliżu portu lotniczego, doskonale wiedzą, jak uciążliwe jest to sąsiedztwo. Lotnisko oznacza dla okolicznych mieszkańców przede wszystkim hałas. Dźwięk silników przyziemiającego bądź startującego odrzutowca potrafi skutecznie zagłuszyć rozmowę, zakłócić sen czy zdekoncentrować dziecko podczas nauki. W domach położonych w pobliżu ścieżki podejścia drżą szyby w oknach, spadają dachówki, płoszą się zwierzęta.

Jednak najbardziej szkodliwy wpływ hałas ma na nasze zdrowie. Lekarze wskazują, że właściwie każdy hałas, który przekracza poziom 35 decybeli jest szkodliwy dla zdrowia. Powyżej tego poziomu powoduje bóle głowy, trudności z koncentracją, nerwowość, problemy z zasypianiem, a także trwale uszkodzenie słuchu. Prawdopodobieństwo wystąpienia tych negatywnych konsekwencji znacznie zwiększa się, gdy jesteśmy poddani długotrwałemu oddziaływaniu hałasu. Po prostu nasz system nerwowy i narządy słuchu nie mają czasu odpocząć.

Tymczasem, w granicach strefy oddziaływania portów lotniczych hałas jest właściwie nieustający. Ruch lotniczy w Polsce w ciągu ostatniej dekady wzrósł lawinowo. Jeszcze w 2003 roku krakowski port lotniczy obsługiwał 517 tys. pasażerów rocznie. Już w roku 2007 liczba ta wynosiła ponad 3 mln, a więc zaledwie w ciągu 4 lat nastąpił 6-krotny wzrost ruchu! Podobnie rozwijają się lotniska Okęcie, Pyrzowice, Ławica i inne.

Musimy sobie uświadomić, że rozwój portów lotniczych i ruchu lotniczego w Polsce pociąga za sobą również negatywne konsekwencje. Zapewne największą z nich jest konieczność znoszenia  przez mieszkańców terenów sąsiednich uciążliwości, które właśnie lotniska powodują.

Szkodliwe następstwa mieszkania w sąsiedztwie lotniska powodują, że wielu ludzi, skazanych na tak uciążliwego sąsiada, domaga się rekompensaty finansowej za poniesione szkody. Do niedawna jednak dochodzenie odszkodowań przed polskimi sądami było znacznie utrudnione, a wręcz graniczyło z niemożliwością.

Sprawy te rządziły się zwykłymi regułami prawa cywilnego, a to oznaczało, że poszkodowany musiał udowodnić wielkość szkody, a także związek przyczynowo skutkowy pomiędzy działalnością lotniska, a jej powstaniem. Nakłady finansowe związane z takim procesem były ogromne, gdyż wiązały się one z powoływaniem kosztownych biegłych, którzy badali poziom  hałasu, a także jego następstwa. Nierozwiązaną kwestią było czy port lotniczy odpowiada na zasadzie winy czy też ryzyka, co dodatkowo komplikowało sprawę. Szanse wygranej były nikłe, stąd też ilość takich procesów w Polsce był znikoma.

Jednak sytuację mieszkańców okolic portów lotniczych diametralnie zmieniło ustanawianie wokół lotnisk stref ograniczonego użytkowania na podstawie prawa o ochronie środowiska. Ustanowienie tych specjalnych obszarów jest następstwem długotrwałego i szkodliwego oddziaływania portów lotniczych na środowisko, które w tym przypadku sprowadza się przede wszystkim do znacznego przekroczenia norm hałasu.

Prawo ochrony środowiska w art. 129 ust. 3 stanowi, że "w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości". Zaś art. 136 tej samej ustawy mówi, iż "w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie".

Powstanie obszaru ograniczonego użytkowania znacznie ułatwia dochodzenie roszczeń od lotniska,  choć nie gwarantuje sukcesu. Powyższe przepisy prawa ochrony środowiska są samodzielną  podstawą roszczeń wobec portów lotniczych. Należy jednak mieć w świadomość, że lotnisko nie podda się bez walki i trzeba będzie zainwestować środki w profesjonalną obsługę prawną.

Mieszkańcy obszaru ograniczonego użytkowania mogą dochodzić odszkodowania bezpośrednio od lotniska, próbując dojść do porozumienia na drodze ugodowej lub kierując sprawę do właściwego sądu cywilnego.

Należy pamiętać, że dochodzenie swoich roszczeń ograniczone jest krótkim terminem, który wynosi dwa lata od ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Okres ten jest tzw. "terminem zawitym". Po jego upływie nie ma już możliwości zgłaszania roszczeń, a także nie ma sposobu na przywrócenie terminu. Można próbować przerwać bieg terminu wskazanego w ustawie dokonując w odpowiedniej formie zawezwania do próby ugodowej.

Dochodząc należnego odszkodowania, nie można się spodziewać, że port lotniczy zaspokoi nasze roszczenie "po dobroci". Lotniska to duże przedsiębiorstwa obracające wielomilionowymi kwotami i działające z orientacją na zysk. Mają do dyspozycji profesjonalną obsługę prawną i świadomość, że posiadają większy potencjał, choćby kapitałowy, w stosunku do poszkodowanego. Dlatego współdziałania ze strony lotniska można się spodziewać w zupełnie wyjątkowych wypadkach, kiedy nasze roszczenie jest oczywiste.

Chcąc realnie odzyskać należne pieniądze, trzeba liczyć się z wytoczeniem powództwa przeciwko portowi lotniczemu i dochodzeniem swoich praw przed sądem. Sprawa sądowa to czas i koszty, jednakże uzyskanie prawomocnego wyroku gwarantuje realizację roszczenia. Na początku należy liczyć się z poniesieniem opłat sądowych, które wynoszą 5 proc. wartości dochodzonego odszkodowania. W trakcie procesu powstanie potrzeba powołania biegłego, co zrodzi dodatkowe koszty. W niektórych przypadkach zapewne konieczna będzie apelacja od wyroku pierwszej instancji.

Jeśli jesteś zainteresowany dochodzeniem należnego Ci odszkodowania, nie  czekaj na ostatnią chwilę ze zgłoszeniem roszczeń. Wiele osób nie zdążyło przed upływem terminu. Pamiętaj, że aby zgłosić roszczenie, musisz dysponować kompletem dokumentów (m.in. dowody prawa własności, użytkowania wieczystego, czasem dokumentacja projektowa), których zgromadzenie może zająć trochę czasu. Ponadto zbyt późne zgłoszenie roszczeń może znacząco wpłynąć na wysokość uzyskanego odszkodowania.

Jeśli jesteś zainteresowany odzyskaniem odszkodowania od lotniska, zajmij się tym już teraz. Nasi prawnicy zawsze służą radą. Skontaktuj się z nami.